Bogiem było Słowo

Czy werset z ewangelii Jana 1:1 to argument przemawiający za tym, że Bóg jest Trójcą lub, że Pan Jezus jest równy swemu Ojcu?
Przeczytajmy ten werset, który praktycznie identycznie brzmi w kilku przekładach Pisma Świętego Biblii Tysiąclecia, Biblii Warszawskiej, Biblii Poznańskiej oraz podobnie w Biblii Gdańskiej i Warszawsko-Praskiej.

 “Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo“

Jeżeli chodzi o Trójcę to łatwo możemy zauważyć, że nie ma tu mowy o trzech osobach i występujących pomiędzy nimi relacjach.

Co oznacza “Słowo” z ewangelii Jana?

Zwolennicy dogmatu o jednym Bogu w trzech osobach z tego wersetu wyciągają wniosek, że Słowo (po grecku: ho lo′gos)  jest Bogiem równym Ojcu? Czy wynika to z zacytowanego wersetu? Rozważmy kilka argumentów:

Czy Bóg ma początek?

Jeżeli odpowiedziałeś na to pytanie przecząco to jak zrozumieć wypowiedź, że “Na początku” było Słowo? Jak wiadomo Bóg nie ma początku gdyż istnieje od zawsze. Czy mógłbyś powiedzieć “Na początku był Bóg”?

Taki zwrot jest nie do przyjęcia, bo wiąże słowo początek z Bogiem, który początku nie ma z racji tego, że istnieje od zawsze. Ciekawe jest to, że Stary Testament również zaczyna się od podobnych słów “Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię.”  jak czytamy w Rodzaju 1:1 (w Septuagincie tak samo jak w Jana 1:1 czytamy “En arche”). Czy niebo i ziemia istniały zawsze? Czy może miały swój początek? Otóż zaistniały w chwili stworzenia gdyż Biblia podkreśla to w Księdze Rodzaju zwrotem “stało się” np. w wers1:3,9,11,15 (greckie egeneto, forma czasownika ginomai).

Nawet trynitarze przyznają, że Jezus w pewnym momencie zaistniał, gdyż  został ZRODZONY. Jan napisał: “Ono było na początku u Boga”. W tym 2 wersecie wyjaśniono wyraźnie co znaczy zwrot  “Na początku”. Jan mógł przecież napisać “Ono było zawsze u Boga” a nie “na początku”.  Do dyskusji na temat tego czy Jezus miał czy nie miał początku zapraszamy jednak  po zapoznaniu się z artykułem pt. Jezus ma początek a Bóg nie ma.

Jezus był u BOGA

Rodzi się również kolejne pytanie. Czy ktoś, będący u innej osoby może być zarazem tą drugą osobą? W Jana 1:1 czytamy, że Słowo było “u Boga” oraz, że Słowo “było Bogiem“. Jeżeli założymy, że i tu, i tu chodzi o tego samego Boga, wówczas zachodzi wyraźna sprzeczność.

Nie można być u kogoś będąc jednocześnie tym kimś, gdyż bylibyśmy de facto u siebie samego. Trójca według trynitarian jest  jednością trzech osób tworzących rzekomo tego samego jednego Boga. Niemożliwe zatem jest, aby tylko druga osoba wcieliła się w  Jezusa, przy założeniu, że mówimy cały czas o JEDNYM Bogu!

Czego dowiadujemy się z tekstu greckiego?

Rozpatrzmy werset z Jana 1:1 również od strony języka greckiego, w którym to on brzmi “εν αρχη ην ο λογος και ο λογος ην προς τον θεον και θεος ην ο λογος”. Jak łatwo zauważyć w Jana 1:1 występuje rodzajnik “ho” odnoszący się do Boga. Nie ma jednak tego rodzajnika przy słowie ‘theos’ (Bóg) odnoszącym się do Syna. W grece koine jeżeli występuje przy rzeczowniku rodzajnik  wówczas dane określenie  odnosi się do konkretnego podmiotu – tak jak w języku polskim powiemy “ten konkretny”. Z tego też powodu wielu tłumaczy oddaje ten werset tak:

1864: „i bogiem było słowo” (The Emphatic Diaglott Benjamina Wilsona, tekst międzywierszowy).

1928: „a Słowo było bytem boskim” (La Bible du Centenaire, L’Evangile selon Jean).

1935: „a Słowo było boskie” (The Bible—An American Translation).

1946: „a Słowo było boskiego rodzaju” (Das Neue Testament Ludwiga Thimmego).

1950: „i bogiem był Słowo” (New World Translation of the Christian Greek Scriptures).

1975: „i Słowo było bogiem (albo: boskie)” (Das Evangelium nach Johannes).

1978: „i Logos był boskiego rodzaju” (Das Evangelium nach Johannes Johannesa Schneidera).

Co mówią bibliści?

William Barclay w  komentarzu do tego wersetu napisał:

,,Na koniec ewangelista mówi, że to Słowo było Bogiem. Nie ulega wątpliwości, że jest to trudne dla nas do zrozumienia stwierdzenie, a głównie ze względu na właściwości języka greckiego, w którym pisał Jan Ewangelista. W języku tym rzeczowniki prawie zawsze występują wraz z rodzajnikiem określonym, nie tak, jak w naszym języku. Grek nigdy nie powie o Bogu theos lecz zawsze ho theos.

Jeśli natomiast używa rzeczownika bez rodzajnika, to przybiera on znaczenie zbliżone do przymiotnika, określające charakter, lub przymioty osoby. A więc Jan nie pisze, że Słowo było ho theos, gdyż oznaczałoby to, że Słowo było identyczne z Bogiem.

Natomiast pisząc, że Słowo było theos – bez rodzajnika określonego – stwierdza w rezultacie, że Słowo było, jakbyśmy powiedzieli tego samego charakteru i tej samej jakości, co Bóg. Powtórzmy raz jeszcze, że pisząc «a Bogiem było Słowo», Jan nie chce powiedzieć, że Jezus był identyczny z Bogiem, lecz że był doskonale zgodny w myśleniu, w sercu, w istocie tak, że w Jezusie doskonale widzimy jakim jest Bóg” (,,Ewang. św. Jana” t.1).

Warto w tym miejscu prześledzić kontekst tego wersetu zgodnie z zasadą, że Biblie należy tłumaczyć Biblią, a nie filozofią i czczym urojeniem, o czym nas ostrzeżono w liście do Kolosan 2:8 (BW)

“Baczcie, aby was kto nie sprowadził na manowce filozofią i czczym urojeniem, opartym na podaniach ludzkich i na żywiołach świata, a nie na Chrystusie”

Co mówi kontekst

Zwróćmy zatem uwagę na kontekst. W ewangelii Jana w wersecie 1:14 czytamy:

“A Słowo ciałem się stało i zamieszkało wśród nas, i ujrzeliśmy chwałę jego, chwałę, jaką ma jedyny Syn od Ojca, pełne łaski i prawdy”

Od kogo Jezus otrzymuje łaskę oraz chwałę? A dlaczego powiedziano w tym wersecie o “jedynym synu“. Można to wytłumaczyć tylko tym, że tylko Pan Jezus został zrodzony bezpośrednio przez Boga.  Jezus został właśnie z tego powodu w wersecie 1:18  nazwany “jednorodzonym“.

“Boga nikt nigdy nie widział, lecz jednorodzony Bóg, który jest na łonie Ojca, objawił go“

Jak widzimy Jezus nazwany jest jednorodzonym Bogiem. Warto się zastanowić, czy pozostałe osoby Trójcy również są “jednorodzone”?

Czy Jezus jest bogiem

Jak pisaliśmy w innym poście nie mamy nic przeciwko tytułowaniu Pana Jezusa bogiem.

W Księdze Wyjścia 7:1 (BW)  bogiem nazwany został również Mojżesz. Czy to oznacza, jego równość z Bogiem Najwyższym?

″ I rzekł Pan do Mojżesza: Oto ustanawiam cię bogiem dla faraona, a brat twój Aaron będzie twoim prorokiem„

A co powiemy o zwrocie jednorodzony? Czy o Bogu Ojcu powiedziano kiedykolwiek, że jest “jednorodzony“? Albo czy powiedziano w Biblii, że Ojciec został zrodzony. Jeżeli nie, to Ojciec (niezrodzony) ma całkiem inną naturę od Syna, który jest zrodzony. Jednorodzony Syn różni się zatem od nie jednorodzonego Ojca co przeczy rzekomej równości osób.

Kolejna kwestia dotyczy stwierdzenia, że Boga nikt nigdy nie widział. Pan Jezus natomiast nazywany przez trynitarzy Bogiem był wielokrotnie widziany. Nie budziły by te słowa kontrowersji gdyby było w tym miejscu napisane “Ojca nikt nie widział”. Jeżeli jednak Jan napisał, że Boga a następnie dodał, że jego Syn Go objawił to rodzi dla trynitarzy problem.

A co powiemy o zwrocie “który jest na łonie Ojca” Czy taki zwrot świadczy o równości Ojca i Syna?

Prorok jak Mojżesz

Również analizując werset z Jana 1:17 dostrzeżemy różnicę pomiędzy Bogiem Ojcem a Synem:

“Podczas gdy Prawo zostało nadane przez Mojżesza, łaska i prawda przyszły przez Jezusa Chrystusa.”

Zastanów się. Czy Boga wszechmocnego można przyrównać do Mojżesza? W wersecie tym powiedziano, że Bóg dał Żydom Prawo poprzez pośrednictwo Mojżesza, a drugi raz łaskę i pokój poprzez innego pośrednika jakim jest Słowo. Takie rozumowanie potwierdzają poniższe wersety:

Dzieje Apostolskie 7:37 “Ten właśnie Mojżesz powiedział do potomków Izraela: “Proroka jak ja wzbudzi wam Bóg spośród braci waszych”

Objawienia 15:3 “A taką śpiewają pieśń Mojżesza, sługi Bożego, i pieśń Baranka”

Hebrajczyków 3:2 ” bo On jest wierny Temu, który Go uczynił, jak i Mojżesz w całym Jego domu”

Sługa Jahwe

Jeżeli do naszej analizy dodamy inne wypowiedzi o Jezusie to wyraźnie widzimy, że nie jest On równoznaczny ze swoim Ojcem.

Dla przykładu Jezus został zapowiedziany jako Sługa Jahwe co wyklucza równość o jakiej piszą trynitarze. Omawiamy to w artykule “Jezus Sługa Jahwe“.

Analizując przedstawioną argumentację łatwiej jest nam zrozumieć werset z Jana 1:1 oraz to, że nazwanie Pana Jezusa “Bogiem” czy nawet jednorodzonym Bogiem (wiele przekładów oddaje –  jednorodzonym Synem) wcale nie świadczy o Jego równości z Ojcem. Należy przy tym wspomnieć, że mówiąc o Trójcy należy wykazać chociaż jednym wersetem, że Bóg jest w trzech osobach, lub że w jego “skład” wchodzi więcej osób.Takiego opisu Boga Biblii nigdzie jednaj nie zdefiniowano. Ostrzeżono nas jednak w 1 liście do Koryntian 4:6 (BW), aby nie doszukiwać się w Piśmie tego czego wyraźnie nie napisano..

“A ja odniosłem to do siebie samego i do Apollosa przez wzgląd na was, bracia, abyście na nas się nauczyli nie rozumieć więcej ponad to, co napisano …”