“Wyznanie wiary” i “Skład apostolski”

Czytelnicy naszego bloga to w większości osoby szukające prawdy, czytające i studiujące Pismo Święte. Zapewne i dla Ciebie Słowo Boże jest ważniejsze niż sobory i synody, które jak wiemy z historii często uchwalały rzeczy sprzeczne z nauczaniem Biblii. Załóżmy, że Pismo Święte trafia do osoby, która nie miała i nie ma kontaktu z zewnętrznym światem. Warto się zastanowić czy bez dodatkowych wyjaśnień i licznych traktatów taki ktoś,  może poprzez samo czytanie Biblii dojść do wiary w Boga w trzech osobach. Kilka wersetów (wyjaśniamy je na blogu) typu „wyliczeniowego” gdzie wymieniono razem Boga Ojca, Jezusa i Ducha Świętego – nie stanowią żadnego dowodu objawienia „Trójcy”. A już na pewno bez informacji z zewnątrz, z soborów i synodów nikt studiujący Pismo Święte nie wypowie słowa “Trójca Święta”, “współistotny Ojcu” czy “trójjedyny Bóg”. Tak więc największym wrogiem dogmatu o Trójcy Świętej jest bezsprzecznie treść Pisma Świętego!

I w tym miejscu dochodzimy do sedna sprawy. Brak biblijnych wyjaśnień  wiary w Boga w trzech osobach w Biblii doprowadził do tego, że trynitarze byli i są zmuszeni uzasadnić wiarę w Trójce Świętą w dziesiątkach opasłych tomów ksiąg zawierających głównie filozoficzne dywagacje, rzadko „okraszone” jakimś niejednoznacznym cytatem z Biblii! Zaczęto wprowadzać niebiblijne słownictwo takie jak “homoousios“, “filioque“, “hipostaza” oraz “trias” nie bacząc na przestrogę z Księgi Przysłów 30:6 (BT)

“Do słów Jego nic nie dodawaj, by cię nie skarał: nie uznał za kłamcę. “

Trzy pierwsze wieki chrześcijaństwa bez wiary w Trójcę

Co ważne i co należy  wytłuścić poprzez III pierwsze wieki po Chrystusie wiara w Trójcę Świętą nie istniała! Nie uczył o niej ani Pan Jezus, ani apostołowie ani nikt z pisarzy listów apostolskich!

Chociaż sam termin użycia słowa Trójca przypisują trynitarze Teofilowi Antiocheńskiemu (uważając, że on jako pierwszy takiego terminu “trias”to w jego pismach brakuje wyraźnego odniesienia do Trójcy Świętej w pojęciu osobowym lub wyjaśnienia istoty Boga w trzech osobach.

Jak i kiedy powstała  zatem ta niebiblijna nauka ?

Nicejskie wyznanie wiary

Za początek wielu uważa sobór nicejski z 325 roku, gdzie podłożono fundament tej nauki i uchwalono (nie bez przeszkód i nie jednogłośnie), że Ojciec z Synem są sobie równi (odbył się w letnim pałacu cesarskim Konstantyna). Co ciekawe spór wówczas dotyczył jedynie natury Jezusa i jego relacji z Ojcem. Nic wówczas nie powiedziano tym kim jest Duch Święty poza zdaniem “Wierzymy … I w Ducha Świętego.” a więc można by powiedzieć, że  dyskutowano o “dwójcy”. Poniżej skan wyznania opublikowany w książce “Dokumenty Soborów Powszechnych ” wydanej przez księży Jezuitów w 2005 roku.

Co uchwalił Sobór w Nicei w 325 roku.

Kilka miesięcy dyskutowano by uchwalić to co czytamy powyżej. Ale jak widzimy NIC tutaj jeszcze nie ma o Bogu w TRZECH OSOBACH!

Kulisy wyznania wiary

Nie można w tym miejscu zapomnieć o kulisach uchwalania tej rzekomej “prawdy wiary”, o tym kto ten sobór zwołał i kto w nim przewodniczył. Otóż historia podaje, że sobór ten został zwołany przez pogańskiego cesarza Konstantyna (świadczy o tym niezbicie zachowana część aktów zgromadzenia). To on, poganin i najwyższy kapłan cesarstwa rzymskiego (summus pontifex maximus) okryty purpurą dokonał jego inauguracji, przewodniczył obradom i kontrolował ich przebieg. Poniżej fragment z książki Jana Wierusza Kowalskiego, “Chrześcijaństwo” z 1988 roku.

Jan Wierusz Kowalski – “Chrześcijaństwo”

Co ciekawe tak zwany dzisiaj papież (Biskup Rzymu) nie był obecny na tej uroczystości. No bo i po co, jeżeli Rzym reprezentował już Konstantyn, morderca  swojego Syna Kryspusa i żony Fausty,  wówczas poganin, który chrzest przyjął dopiero na łożu śmierci. To on według Euzebiusza z Cezarei zaproponował włączenie terminu “współistotny” (homoousios)  do credo. Co ciekawe termin współistotności Ojca i Syna nie był postulowany ani omawiany przez nikogo z uczestników soboru. Ci, którzy nie chcieli podpisać się pod uchwalonym wyznaniem wiary ( między innymi Sekundus, Teonas i Ariusz) zostali ekskomunikowani oraz zesłani na wygnanie.

Ariusz a wiara w Trójcę

Najgorętszym i bardziej znanym przeciwnikiem  podpisania tego wyznania był Ariusz (z pochodzenia Libijczyk, proboszcz Baucalis).  Uważał on, że (Cytat z książki “Współistotny Ojcu” ks. Jan Gliciński sdb):

“Znamy jednego Boga, jednego niezrodzonego, jednego wiecznego, jednego bez początku, jednego prawdziwego, jedynego, który posiada nieśmiertelność … Syn natomiast jest Jego stworzeniem, aczkolwiek nie takim jak inne stworzenia, lecz doskonałym i uprzywilejowanym. Jest on Synem Bożym i to jedynym zrodzonym z Ojca, a więc jednorodzonym. Został on wprawdzie powołany do istnienia przed wszelkim stworzeniem, ale był czas, w którym go nie było.”

Ariusz zdecydowanie przeciwstawił się wyznaniu wiary z Nicei, nie zgadzał się również z tym, że Syn zrodzony został z istoty Ojca, gdyż oznaczałoby to, że ta istota ulega podziałowi. Poza tym uważał, że jest zasadnicza różnica pomiędzy kimś zrodzonym, a kimś niezrodzonym.

Na zwołanym kolejnym synodzie w 322 roku doszło do otwartej debaty pomiędzy Ariuszem a jego przeciwnikami gdzie Ariusza ekskomunikowano. Spory trwały ponad 10 lat. W roku 335 w Jerozolimie Konstantyn zrehabilitował Ariusza i jego zwolenników, ale nie doszło do powrotu Ariusza, który (co zadziwia) zmarł nagłą śmiercią w Konstantynopolu w przeddzień tego wydarzenia.

W VI wieku Kościół zachodni dołączył do wyznania wiary łacińskie słowo “filioque” czyli  „i od Syna”, by w ten sposób wskazać, że Duch Święty pochodzi zarówno od Ojca, jak i od Syna. Ta formuła dyskutowana przez lata spowodowała rozdźwięk pomiędzy Kościołem wschodnim i Zachodnim, co doprowadziło w konsekwencji do podziału pomiędzy wschodem a zachodem.

 Skład apostolski

Trynitarze uznają za „najstarsze pozabiblijne wyznanie wiary”  tzw. „skład apostolski”. W treści tego „składu” nie ma śladu filozofii trynitarzy zdefiniowanej w tzw. atanazjańskim wyznaniu wiary i praktycznie pod takim opisem swej wiary mógłby się podpisać prawie każdy antytrynitarz!  W najstarszym znanym składzie apostolskim (lata 160-17) czytamy bowiem (podaje za Janem Wieruszem Kowalskim “Chrześcijaństwo: str. 32):

“Wierzę w Ojca Pana wszechświata, i Jezusa Chrystusa, i w Ducha Świętego, i w Kościół Święty, i w odpuszczenie grzechów”

Oczywiście następowała z biegiem czasu ewolucja tej formuły. Dodawano kolejne zwroty, by w końcu dojść do tego co obecnie znamy:

“Wierzę w Boga Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, i w Jezusa Chrystusa, Syna Jego Jedynego, Pana naszego, który się począł z Ducha Świętego, narodził się z Maryi Panny, umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion, zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał, wstąpił na niebiosa, siedzi po prawicy Boga Ojca Wszechmogącego, stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych.
Wierzę w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, Świętych obcowanie, grzechów odpuszczenie, ciała zmartwychwstanie, żywot wieczny. Amen”

Dla ścisłości dodajmy, że „apostolski skład wiary” w rzeczywistości nie miał żadnego związku z apostołami Pana Jezusa. Powstał on według relacji historyków w okresie końca II w n.e. a początku III w. n.e..

Ciekawe jest natomiast to, że być może powstanie tego spisanego wyznania wiary dzieli od soboru nicejskiego jakieś 100 lat – to analizując te wyznania wiary pod kątem nauki o Trójcy Świętej wygląda to jakby pochodziło z dwóch bardzo odległych  epok!